مناظره درباره مناقب امام علیمناظره عبدالله بن نافع در مورد مناقب امام علی (علیه‌السّلام) با تشکیل جلسه‌ای در مدینه و حضور فرزندان مهاجر و انصار با محکومیت عبدالله پایان یافت. ۱ - دشمنی عبدالله بن نافغ«عبدالله بن نافع» از خوارج بود و برای خود طرفداران و دار و دسته‌ای داشت، که با امام علی (علیه‌السّلام) به خاطر کشتن خوارج نهروانی دشمن بود. روزی گفت: اگر بر روی زمین کسی باشد که مرا قانع کند که علی (علیه‌السّلام) در کشتن خوارج، بر حق بود، هر جا که باشد به محضرش می‌روم و تا آخر عمر مرید او می‌شوم. یکی از حاضران گفت: آیا به نظر تو هیچ کس از فرزندان علی (علیه‌السّلام) نیست که تو را قانع سازد. عبدالله: آیا در میان فرزندان او دانشمندی وجود دارد؟ یکی از حاضران: همین نشانه ناآگاهی توست. مگر می‌شود در میان فرزندان علی (علیه‌السّلام) دانشمندی وجود نداشته باشد. ۲ - ورود ابن نافع محضر امام باقرعبدالله: اکنون دانشمند خاندان علی (علیه‌السّلام) کیست؟ یکی از حاضران: محمد بن علی معروف به امام باقر (علیه‌السّلام) است. عبدالله با برجستگانِ طرفدارش به مدینه سفر کرد و به محضر امام باقر (علیه‌السّلام) رسید. امام باقر (علیه‌السّلام) فرزندان مهاجر و انصار را به آن مجلس دعوت کرد، مجلس از دو طرف پر از جمعیت شد. امام باقر (علیه‌السّلام) مثل ماه تابان در میان آنها درخشید. آن گاه پس از حمد و ثنای خداوند مناظره زیر رخ داد: ۳ - مناقب امام علی از اولاد مهاجر و انصارامام باقر (علیه‌السّلام): ای گروه فرزندان مهاجر و انصار! هر کسی از شما که فضیلتی از علی (علیه‌السّلام) می‌داند برخیزد و آن را بازگو کند. آنها از هر سو برخاستند و بخشی از مناقب امام علی (علیه‌السّلام) را بیان کردند. عبدالله: من نیز این مناقب را از این محدثان روایت می‌کنم و به همه آنها آگاه هستم، ولی نظر من این است که علی (علیه‌السّلام) بعد از ماجرای حَکَمین و در قضیه دَوْمَة الجندل (بعد از جنگ صفین) به خاطر تایید آن کافرند. ۴ - ماجرای جنگ خیبرحاضران در ضمن برشمردن مناقب مولی علی (علیه‌السّلام) به ذکر ماجرای جنگ خیبر پرداختند که هر روز برای فتح خیبر، گروهی با فرماندهی شخصی (از جمله، ابوبکر و عمر) به جبهه جنگ می‌رفتند و بی‌نتیجه باز می‌گشتند؛ سرانجام رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: «لاُعْطیَنَّ الرّایَةَ غَداً رَجُلاً یُحِبُّ اللهَ وَ رَسُولَهُ، وَ یُحِبُّهُ اللهُ و رسولُهُ کَرّارٍ غَیرَ فَرّارٍ. لا یَرجِعُ حَتّی یَفْتَحَ اللهُ عَلی یَدَیهِ»؛ فردا پرچم را به دست مردی می‌دهم که خدا و رسولش را دوست دارد، و خدا و رسولش او را دوست دارند، رزمنده شجاعی که پیاپی به دشمن حمله می‌کند و هرگز پشت به جبهه نمی‌نماید و بر نمی‌گردد مگر مظفّرانه. ۵ - محکوم شدن قتادهامام باقر (علیه‌السّلام) به عبدالله فرمود: «نظر تو درباره این حدیث چیست؟» عبدالله: حدیث صحیح است، و شکی در صدق آن ندارم ولی علی (علیه‌السّلام) بعد از جریان‌های عصر معاویه از ماجرای حکمین کافر شد. و من به ایمان او قبل از جریان جنگ صفین کاری ندارم. امام باقر (علیه‌السّلام): مادرت به عزایت بنشیند، به من بگو آیا آن هنگام که خداوند علی (علیه‌السّلام) را دوست می‌داشت، می‌دانست که آن حضرت (علیه‌السّلام) خوارج نهروان را می‌کشد یا نمی‌دانست؟ اگر بگویی نمی‌دانست مطلقاً کافر شده‌ای. عبدالله: خداوند می‌دانست. امام باقر (علیه‌السّلام): آیا خداوند علی را به خاطر اطاعتش دوست می‌داشت یا به خاطر گناهش؟ عبدالله: معلوم است که به خاطر اطاعتش دوست می‌داشت. امام باقر (علیه‌السّلام): بنابراین برخیز که محکوم شدی (زیرا اقرار نمودی که خداوند امام علی (علیه‌السّلام) را به خاطر این که می‌دانست تا آخر عمر، اعمال نیک انجام می‌دهد دوست داشت.) عبدالله برخاست در حالی که این آیه را می‌خواند: «حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْاَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْاَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ»؛. یعنی هم چون روشنی سپیده سحر، حقانیت امام علی (علیه‌السّلام) برایم آشکار گردید. سپس بیانات مستدل امام باقر (علیه‌السّلام) را با این جمله قرآن تایید کرد: «اللَّهُ اَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسالَتَهُ»؛. خداوند آگاه‌تر است که رسالت خویش را در کجا قرار دهد (و چه کسانی را به امامت رساند)! ۶ - پانویس
۷ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «مناظره درباره مناقب امام علی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۸/۱۳. |